دلایل شطرنجی شدن تصویر دوربین مدار بسته

اگر تا به حال با مشکل شطرنجی شدن تصویر دوربین مداربسته مواجه شده‌اید، احتمالاً می‌دانید که این اختلال چقدر می‌تواند عملکرد سیستم نظارتی شما را مختل کند. شطرنجی شدن تصویر دوربین مداربسته معمولاً به‌صورت پدیدار شدن پیکسل‌های مربعی، افت شدید کیفیت تصویر یا ایجاد نویز در تصاویر دیده می‌شود و می‌تواند دلایل مختلفی از جمله مشکلات سخت‌افزاری، تنظیمات اشتباه یا شرایط محیطی نامناسب داشته باشد. در این مقاله به بررسی کامل دلایل بروز این مشکل و راهکارهای کاربردی برای رفع آن خواهیم پرداخت.

علت شطرنجی شدن تصویر دوربین مداربسته چیست؟

شطرنجی شدن تصویر دوربین مداربسته یکی از مشکلات رایج در سیستم‌های نظارتی است. این مشکل به شکل افت وضوح تصویر، پدیدار شدن پیکسل‌های مربعی و کاهش کیفیت کلی دیده می‌شود. علت اصلی این موضوع معمولاً اختلال در انتقال داده، فشرده‌سازی بیش از حد، یا نویز در سیگنال تصویر است.

اختلال در سیگنال آنالوگ یا دیجیتال

در سیستم‌های آنالوگ، تداخل فرکانسی یا فرسودگی کابل‌ها منجر به افت کیفیت تصویر می‌شود. در دوربین‌های IP نیز تنظیم نادرست نرخ بیت یا ضعف در پهنای باند شبکه می‌تواند دلیل بروز این مشکل باشد.

ایراد در پردازشگر یا دستگاه ضبط

گاهی اوقات پردازشگر تصویر معیوب یا اختلال نرم‌افزاری در دستگاه‌های DVR/NVR منجر به نمایش پیکسل‌های درشت می‌شود. در نور کم، بعضی دوربین‌ها با کاهش مصنوعی کیفیت تصویر، به‌صورت ناخواسته شطرنجی می‌شوند.

 ضبط با کیفیت SD

استفاده از کیفیت استاندارد (SD) به جای کیفیت بالاتر (HD) یکی از دلایل اصلی شطرنجی شدن تصویر دوربین مداربسته است. فیلم‌های SD به دلیل وضوح پایین، جزئیات کافی برای شناسایی چهره‌ها، پلاک خودروها و سایر موارد مهم را ارائه نمی‌دهند. در مواردی که دقت تصویر اهمیت بالایی دارد، بهتر است از دوربین‌های با کیفیت حداقل HD استفاده شود. حتی دوربین‌های پیشرفته با رزولوشن 4K نیز برای ثبت جزئیات دقیق‌تر قابل تهیه هستند.

 استفاده از زوم دیجیتال

 زوم دیجیتال تصویر را به صورت نرم‌افزاری بزرگنمایی می‌کند و باعث افت کیفیت و پیکسلی شدن تصویر می‌شود. برخلاف زوم اپتیکال که لنز دوربین را تغییر می‌دهد و وضوح تصویر حفظ می‌شود، زوم دیجیتال جزئیات تصویر را کاهش داده و تشخیص چهره یا پلاک را دشوار می‌کند. برای جلوگیری از این مشکل، توصیه می‌شود از دوربین‌هایی با قابلیت زوم اپتیکال استفاده کنید.

 موقعیت نادرست دوربین

 نصب نامناسب دوربین ممکن است باعث ضبط تصویر در نقاط کور، تابش مستقیم نور خورشید و زوایای غیرکاربردی شود. برای مثال، قرار دادن دوربین رو به سمت منبع نور قوی می‌تواند تصویری با کیفیت پایین و پر از تابش خیره‌کننده ایجاد کند. بهتر است نصب دوربین را به متخصصان بسپارید تا بهترین موقعیت را برای پوشش وسیع و بدون مشکل محیطی انتخاب کنند.

 شرایط نوری نامناسب

 نور کم یا نور شدید می‌تواند باعث تولید تصاویر دانه‌دار و پیکسلی شود. شرایط نوری نامناسب از جمله دلایل شطرنجی شدن تصویر دوربین مداربسته است که کیفیت فیلمبرداری را کاهش داده و شناسایی دقیق را دشوار می‌کند. بهبود نور محیط می‌تواند به طور قابل توجهی کیفیت تصویر را افزایش دهد.

 میدان دید محدود

 اگر دوربین قادر به پوشش دادن فضای گسترده نباشد، بخش‌هایی از محیط تحت نظر ممکن است با کیفیت پایین یا اصلاً ضبط نشوند. در فضاهای بزرگ، استفاده از چند دوربین یا دوربین‌هایی با زاویه دید وسیع‌تر به بهبود پوشش و کیفیت تصاویر کمک می‌کند.

ارتفاع نصب دوربین مداربسته

 مشکلات آب و هوایی

 دوربین‌هایی که در برابر شرایط سخت آب و هوایی مقاوم نیستند، ممکن است دچار مه گرفتگی، لکه آب یا مشکلات دیگر شوند که بر کیفیت تصویر تاثیر منفی می‌گذارد. استفاده از دوربین‌های ضد آب و ضد مه و همچنین پوشش‌های محافظ می‌تواند از افت کیفیت تصویر جلوگیری کند.

 نرم‌افزار و سیستم عامل قدیمی

 استفاده از نرم‌افزار یا سیستم عامل قدیمی در دوربین‌های مداربسته ممکن است باعث کاهش وضوح تصویر و بروز مشکلات امنیتی شود. به‌روزرسانی منظم سیستم عامل و نرم‌افزارها، علاوه بر افزایش امنیت، کیفیت ضبط تصاویر را بهبود می‌بخشد.

 کیفیت پایین لنز

 کیفیت لنز دوربین تأثیر زیادی بر وضوح و جزئیات تصاویر دارد. لنزهای بی‌کیفیت باعث تصاویر تار، مبهم و کم‌کنتراست می‌شوند که شناسایی جزئیات را سخت می‌کند. سرمایه‌گذاری در دوربین‌هایی با لنزهای با کیفیت، وضوح بالاتر، فوکوس بهتر و رنگ‌های دقیق‌تر را تضمین می‌کند و از شطرنجی شدن تصویر جلوگیری می‌کند.

عدم نگهداری منظم

عدم نگهداری و مراقبت منظم یکی از علل اصلی کاهش کیفیت و شطرنجی شدن تصاویر ضبط شده توسط دوربین‌های امنیتی است. اگر دوربین‌ها به طور دوره‌ای تمیز و بررسی نشوند، مشکلاتی مانند انسداد لنز، تجمع گرد و غبار و آلودگی‌های محیطی می‌توانند عملکرد دوربین را به شدت کاهش دهند.

 این موضوع به ویژه در محیط‌هایی با گرد و غبار زیاد یا شرایط نامساعد جوی بیشتر به چشم می‌آید و منجر به افت کیفیت ضبط فیلم می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود دوربین‌ها به صورت مرتب تمیز شوند و در صورت نیاز، تعمیرات لازم در اسرع وقت انجام گردد تا کیفیت تصاویر همیشه در بهترین حالت باقی بماند.

نقش کیفیت کابل‌ها و اتصالات در شطرنجی شدن تصاویر

کابل‌ها و اتصالات، نقشی اساسی در حفظ کیفیت سیگنال دارند. هرگونه نقص در این انواع کابل دوربین مداربسته می‌تواند باعث شطرنجی شدن تصویر دوربین مدار بسته شود.

کابل‌های بی‌کیفیت در سیستم‌ آنالوگ

در سیستم‌های آنالوگ، استفاده از کابل کواکسیال نامرغوب یا بدون شیلد مناسب باعث تداخل امواج و افت کیفیت می‌شود. اتصالات ضعیف یا فیش‌های BNC خراب نیز در بروز این مشکل نقش دارند.

کابل‌های شبکه در سیستم‌های دیجیتال

در دوربین‌های IP، کابل‌های Cat5e و Cat6 بی‌کیفیت یا طولانی‌تر از حد استاندارد می‌توانند موجب از بین رفتن بخشی از اطلاعات تصویر شوند. عبور کابل از کنار کابل‌های برق نیز می‌تواند نویز ایجاد کند. 

انواع کابل شبکه:

• کابل UTP (Unshielded Twisted Pair):
  رایج‌ترین نوع کابل شبکه است که برای انتقال داده‌های دیجیتال به کار می‌رود. این کابل در دسته‌بندی‌های مختلفی مانند Cat5e، Cat6، Cat6a و… عرضه می‌شود که هر کدام سرعت انتقال و طول قابل استفاده متفاوتی دارند.
  
• کابل STP (Shielded Twisted Pair):
  این کابل دارای لایه محافظ فلزی (شیلد) است و برای محیط‌های پر نویز و دارای تداخل الکترومغناطیسی مناسب‌تر است.

محدودیت طول کابل:

طول مجاز کابل شبکه بسته به نوع کابل، استانداردهای شبکه و سرعت انتقال داده تعیین می‌شود:

• برای کابل‌های Cat5e، حداکثر طول توصیه شده 100 متر است.
• برای کابل‌های Cat6 و Cat6a نیز معمولاً طول 100 متر توصیه می‌شود، اما در برخی شرایط خاص ممکن است بیش‌تر باشد.
  

نکته مهم: در شبکه‌های گیگابیت اترنت، طول کابل نباید از 100 متر تجاوز کند تا از کاهش کیفیت سیگنال و مشکلاتی مانند شطرنجی شدن تصویر جلوگیری شود.

تأثیر شرایط نوری و بازتاب نور بر کیفیت تصویر

نور محیط از عوامل کلیدی در کیفیت تصویر دوربین مداربسته است. شرایط نوری نامناسب یا بازتاب شدید می‌تواند عملکرد سنسور را مختل کرده و تصویر را پیکسلی یا شطرنجی کند.

نور کم و فشرده‌سازی بیشتر

در نور بسیار کم، دوربین برای جبران کمبود نور، نرخ فریم را کاهش می‌دهد یا تصویر را بیش از حد فشرده می‌کند. این کار باعث کاهش جزئیات تصویر و بروز پیکسل‌های مربعی شکل می‌شود.

بازتاب نور مستقیم

نور شدید یا بازتاب نور از شیشه و فلزات باعث اشباع سنسور دوربین می‌شود. در نتیجه، بخشی از تصویر یا کاملاً سفید و مات یا شطرنجی و بی‌کیفیت ثبت می‌شود.

نور مادون قرمز و اختلال دید در شب

نور IR در صورت بازتاب از سطوح صیقلی یا تنظیم نادرست، موجب نوردهی بیش از حد و کاهش وضوح تصویر در شب می‌شود.

پیشنهادهای کاربردی

برای رفع این مشکلات، استفاده از دوربین‌های WDR، تنظیم دقیق نوردهی، و نصب دوربین در زاویه مناسب توصیه می‌شود.

تأثیر شطرنجی شدن تصویر بر کیفیت دوربین مداربسته

شطرنجی شدن تصویر دوربین مداربسته تأثیر مستقیمی بر کیفیت تصاویر ضبط شده دارد و معمولاً باعث کاهش وضوح و شفافیت تصویر می‌شود. این مشکل علاوه بر کاهش کیفیت، می‌تواند تشخیص جزئیات مهم را نیز دشوار کند. تأثیرات شطرنجی شدن تصویر دوربین عبارت‌اند از:

• کاهش وضوح تصویر: شطرنجی شدن باعث تار و غیر واضح شدن تصویر می‌شود، به طوری که خطوط شطرنجی جزئیات دقیق را مخفی کرده و کیفیت تصویر به شدت افت می‌کند.
  
• خطا در تشخیص اشیا: تصاویر شطرنجی ممکن است باعث اشتباه در تشخیص اشیاء و موارد حیاتی شوند؛ زیرا الگوریتم‌ها و سیستم‌های تشخیص تصویر در مواجهه با این نوع تصاویر دچار خطا شده و نمی‌توانند به درستی اشیا را تشخیص دهند.
  
• کاهش کاربردی بودن تصاویر: تصاویر با کیفیت پایین و شطرنجی شده، معمولاً در مواقع نیاز کارآمدی لازم را نداشته و نمی‌توانند اطلاعات دقیقی به کاربر ارائه دهند.

دلایل برعکس شدن تصویر دوربین مداربسته

راهکارهای جلوگیری از شطرنجی شدن تصاویر دوربین مداربسته

برای پیشگیری از شطرنجی شدن تصویر دوربین مدار بسته، باید ترکیبی از اقدامات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری را در نظر گرفت.

• انتخاب تجهیزات مناسب: استفاده از دوربین، کابل و دستگاه ضبط با کیفیت و برند معتبر، قدم اول در جلوگیری از افت کیفیت تصویر است.
• تنظیمات صحیح دستگاه ضبط: بررسی تنظیمات bitrate، انتخاب کدک فشرده‌سازی مناسب (مثل H.265)، و عدم استفاده از فشرده‌سازی بیش از حد، از اقدامات ضروری در تنظیم دستگاه هستند.
• حفظ کیفیت شبکه در دوربین‌های IP: در سیستم‌های دیجیتال، بررسی سوئیچ POE، کابل‌های استاندارد، و تقویت سیگنال در صورت استفاده از Wi-Fi، اهمیت زیادی دارد.
• کنترل نور محیط و نگهداری دوره‌ای: استفاده از نور مناسب محیط، اجتناب از تابش مستقیم نور، و بررسی فصلی کابل‌ها و بروزرسانی نرم‌افزارهای ضبط نیز در حفظ کیفیت تصویر مؤثر هستند.

نتیجه‌گیری

شطرنجی شدن تصویر دوربین مداربسته می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند کیفیت پایین کابل‌ها، اختلال در سیگنال، تنظیمات نادرست یا شرایط نوری نامناسب باشد. با بررسی دقیق این عوامل و اجرای راهکارهای فنی مناسب، می‌توان کیفیت تصویر دوربین را به‌طور قابل توجهی بهبود داد. اگر به دنبال رفع شطرنجی شدن تصویر دوربین مداربسته هستید، حتماً به نکات این مقاله توجه کرده و از تجهیزات باکیفیت استفاده کنید.

اطلاعات بیشتر: solink.com

سؤالات متداول

۱. آیا شطرنجی شدن تصویر دوربین مداربسته همیشه به معنای خرابی آن است؟

نه، گاهی این مشکل به دلیل نویز، نور نامناسب یا حتی تنظیمات نادرست دستگاه ضبط به وجود می‌آید.

۲. چطور بفهمیم مشکل از کابل است یا از دوربین؟

با تعویض کابل یا تست دوربین در محیطی دیگر می‌توان مشخص کرد که مشکل از کابل، دوربین یا شبکه است.

۳. آیا استفاده از دوربین‌های بی‌سیم باعث شطرنجی شدن تصویر می‌شود؟

اگر سیگنال Wi-Fi ضعیف باشد یا دستگاه‌های مزاحم در نزدیکی وجود داشته باشند، احتمال کاهش کیفیت و شطرنجی شدن تصویر زیاد است.